Поиск

Шырав ĕçĕ:

Пӗлӗтри (тĕпĕ: пӗлӗт) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Пӗлӗтри акӑшсене «Хуркайӑк ҫулӗ» халаппа ҫыхӑнтарнӑ.
Лебеди в небесах связаны с мифологией «Млечный Путь».

Кӳкеҫри тепӗр мурала хатӗрлесе пӗтернӗ // Таисия Ташней. https://chuvash.org/news/38835.html

Коперник теорийӗ пӗлӗтри ҫутӑ япаласем мӗнле куҫса ҫӳренине питӗ ансат майпа ӑнлантарса парасси патне илсе пынӑ, ҫавӑнпа ӗнтӗ вӑл астрономсем умне ҫав вӑхӑтри суту-илӳпе хуҫалӑх пурӑнӑҫӗ лартнӑ практикӑлла задачӑсене татса парассине ҫӑмӑллатнӑ; ҫакӑн пирки те ӗнтӗ католикла чиркӳ, вӑл хӑй те тинӗс леш енчи ҫӗршывсемпе суту-илӳ ӗҫне анлӑн хутшӑннӑскер, малтанах ҫак ҫӗнӗ вӗрентӗве кӑмӑлланӑ.
Помоги переводом

V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Анчах вӑл вӑхӑтра усӑ курнӑ планетӑсен тата ҫӑлтӑрсен положенийӗсен таблицисем питӗ кивелсе кайнӑ, пӗлӗтри ҫутатакан япаласен чӑн-чӑн положенинчен нумай уйрӑм пулнӑ.
Но таблицы положения планет и звёзд, которые он использовал в то время, были очень устаревшими и имели множество отличий от реального положения небесных светил.

Ҫулталӑк вӑрӑмӑшне чи малтан шутласа кӑларассине, малтанхи календаре тӑвассине тата пӗлӗтри ҫутатакан япаласене сӑнаса тӗпчессине чи малтан производительнӑй ӗҫсем чи вӑйлӑ аталаннӑ ҫӗршывсенче тунӑ; авалхи вӑхӑтра ҫакнашкал ҫӗршывсем — ҫӗрӗҫӗ ытларах аталаннӑ ҫӗрте, аслӑ юханшывсен айлӑмӗнче: Нил тӑрӑхӗнчи Египетра, Тигрпа Евфрат тӑрӑхӗнчи Месопотамире, Инд ҫинчи Индире, Желтӑй тата Голубой шывсем тӑрӑхӗнчи Китайра пулнӑ.
Самый ранний подсчет продолжительности года, составление первоначального календаря и наблюдение за небесными светилами производились в наиболее развитых странах с ранним развитием производительного труда; в древности подобные страны — там, где более развито земледелие, в долинах великих рек: в Египте вдоль Нила, в Месопотамии по Тигру и Евфрату, в Индии вдоль Инда, в Китае было в районе Желтой и Голубой реки.

Пӗлӗтри ҫутатакан япаласем мӗнле куҫса ҫӳренине тӗпчесе вӗренесси этемлӗхӗн культурӑллӑ пурӑнӑҫӗн чи малтанхи вӑхӑчӗсенченех пуҫланса кайнӑ; вара культура аталанса пынӑ майӗпе вӗсемпе ытларах та ытларах интересленме тытӑннӑ.
Исследование движения небесных светил началось с самых ранних времен культурной жизни человечества; и по мере развития культуры стало проявлять к ним все больший интерес.

120. Пӗлӗтри япаласен движенине Коперникчен мӗнле вӗренни.
120. Изучение движения небесных тел до Коперника.

Иртыш шывӗн юппи ҫинчи тайгари тӗттӗм поселокран тухса ҫын пулнӑскер, вӑл икӗ теҫетке ҫул Тутарстанра хӗсметре тӑрать, анчах пиҫсе ҫитнӗ панулми евӗрлӗ Атӑлҫи пикисен пӗлӗтри хитрелӗхӗнчен тӗлӗнме пӑрахмасть.
Помоги переводом

Хӗрарӑм пӑлхавӗ // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Анчах сурӑх ҫав чечеке ҫисе ярас тӑк, ку вӑл пӗлӗтри ҫӑлтӑрсем пурте пӗр самантрах лап! сӳнсе ларнипе танлашӗччӗ.
Но если барашек его съест, это все равно, как если бы все звезды разом погасли!

VII // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Вӑл нихӑҫан та пӗлӗтри ҫӑлтӑрсене сӑнаман.
Ни разу не поглядел на звезду.

Хӗлле, сивӗ чухне, хура пӗлӗтри шыв пӑсӗсем шыв тумламӗ пулас вырӑнне вӗтӗ пӑр йӗпсем пулаҫҫӗ.
Зимой — когда холодно — водяной пар превращается в тучах не в капельки воды, а в крохотные ледяные иголочки.

Ҫанталӑк ҫинчен мӗн пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пӗлӗтри ҫӑлтӑра алла тытса, ӑна хӑвӑнпа пӗрле илсе кайма ҫук.
Помоги переводом

18. Малалла, малалла! // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Завьяловпа Оля тин ҫеҫ тул ҫутӑлма пуҫланӑ вӑхӑтра, таврари йывӑҫсем сасартӑк палӑракан пулнӑ чух вӑранса кайрӗҫ; пӗлӗтри кӑвак хура сӑрсем шупка кӑвак пулма тытӑннӑччӗ.
Помоги переводом

4. Ҫӑра курӑк тата ҫӑлтӑрсем // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

«Вӑт сана пӗлӗтри ҫутӑсем…» — ӑшра хӗвел питӗнче симӗсленнӗ хӗрхӳ паранкӑ чӑмласа, кашни сӑмахне пусахласа, кӳренӳпе «пасартса» кӑларчӗ вӑл.
Помоги переводом

Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта // Василий Сипет. Сипет В. Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта: повесть. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2017. — 196 с.

Халӗ кунтан, сӗм вӑрмантан, паҫӑрхи пӗлӗтри илӗртмӗш ҫутӑсем те пачах курӑнмаҫҫӗ.
Помоги переводом

Унӑн чунӗнче илемлӗ юрӑсем, хирти чечексем те пӗлӗтри кайӑксем вырнаҫнӑччӗ.
Помоги переводом

Хура ҫынсен патшалӑхӗнче // Андрей Чэн. Анрей Чэн. Пӑлхар ҫар ҫынни. Шупашкар: «Ҫӗнӗ вӑхӑт», 2020 — 100 с.

Эп сухал хырманнине курчӗ! — пӗлӗтри этем сӑнарӗ каллех Лиза умне вӗҫсе килчӗ.
Увидела, что я не побрился! — снова прилетел к Лизе образ человека на небе.

Аня… Анечка… Анна // Улькка Эльмен. Эльмен У. Ма инҫе-ши ҫӑлтӑрӑм?.. Повеҫсем, калав. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви. 2001 — 207 с. — 3–67 c.

Ҫӗр ҫул, пин ҫул иртет, ҫӑлтӑрлӑ тӳпе малтанхи пекех Ҫӗр ҫийӗпе чаплӑн сарӑлса тӑрать, тепӗр темиҫе миллион ҫултан кӑна вӑйлӑ телескоп витӗр сӑнакан астрономшӑн (Ҫӗр ҫинче ҫынсем татах пурӑнаҫҫӗ пулсан) пӗлӗтри ҫӑлтӑрсем пӗтнӗ пулӗччӗҫ.
Пройдут столетия и тысячи лет, а звездное небо по-прежнему будет величаво развертываться над Землей, и лишь через многие миллионы лет для земного наблюдателя-астронома с мощным телескопом (если бы на Земле еще существовали люди) — небо лишилось бы всех своих звезд.

Ҫӑлтӑрлӑ тӳпе ӳкерчӗкӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ӗҫлессе нумай ӗҫленӗ пулать те, усси сахал иккен: тулли Уйӑх ахаль куҫпа курӑнакан пӗлӗтри пӗтӗм ҫӑлтӑрсенчен 3000 хут ытларах ҫутӑ парать.
Труда положено много, а результат получился жалкий: полная Луна дает света в 3000 раз больше, чем все звезды неба, видимые простым глазом.

Гиппарх вилнӗрен вара вунултӑ ӗмӗр иртсен, пӗлӗтри чи ҫутӑ ҫӑлтӑрсен вырӑнӗсене тепӗр хут тӗрӗслесе палӑртнӑ.
Впервые через шестнадцать столетий после Гиппарха были вновь определены положения самых ярких звезд неба.

1682 ҫулхи кометӑна Галлей хӑй курнӑ, вӑл унӑн пӗлӗтри ҫулне — орбитине, хӑй сӑнанӑ.
Кстати сказать, комету 1682 года Галлею удалось наблюдать лично, и он сам определил ее путь по небу — орбиту.

Эдмунд Галлейпе унӑн комети // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Страницы:

Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Сайт:

Статистика