Короткие
Ӗҫсемпе событисем Атӑл тӑрӑхӗнчи ялсемпе хуласенче, пуринчен ытларах Энӗш шывӗ тӑрӑхӗнчи вырӑнта, иртнӗ ӗмӗр вӗҫӗпе ҫак ӗмӗр пуҫламӑшӗнче пулса иртнине эпир романра кӑтартса панӑ ял-хула, хир-вӑрман, шыв-шур ячӗсенчен те сӑнласа панӑ, пӗтӗм ҫӗршыв пурнӑҫӗпе ҫыхӑнса тӑнӑ событисемпе пулӑмсенчен те куратпӑр: Варасӑр, Вӑлпуҫ, Минкӗш, Шӗмшер, Аманик, Пакӑш, Кармӑш, Шупашкар, Хусан, 1904 ҫулхи Российӑпа Япони хушшинчи вӑрҫӑпа ҫыхӑннӑ эпизодсем, 1905 ҫулхи Питӗр хулинчи юнлӑ вырсарникун, 1905–1906 ҫулсенчи чӑваш ҫӗршывӗнче пулса иртнӗ пӑлханусем т. ыт. те.
«Ӗмер сакки сарлака» роман пирки // Михаил Сироткин. «Тӑван Атӑл». — 1962, 2(95)№ — 89-97 с.
Спортсменсене ҫавӑн пекех ЧР спорт министрӗ Сергей Шелтуков, Олимп чемпионки Елена Николаева, ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Петр Красновпа Кияметдин Мифтахутдинов, ЧР экологи министрӗ Сергей Павлов, Комсомольски районӗн ертӳҫисем Хасиятулла Идиатуллинпа Алексей Самаркин, ЧР спорт ветеранӗсен канашӗн председателӗ Василий Шоркин, СССР спорт мастерӗ, тӗнче категориллӗ судья Сергей Бронников, ЧР кире пуканӗ йӑтакансен федерацийӗн пуҫлӑхӗ Юрий Карпов, спортӑн тӗнче класлӑ мастерӗ, Европа чемпионӗ Сергей Яковлев тата ыттисем ӑнӑҫу сунчӗҫ.
Тимӗр вӑййи вӑйлисем валли // Андрей ПЕТРОВ. «Хыпар», 2016.09.28, 153№
«Темиҫе регионра ача садне ҫӳренӗшӗн тӳлемелли хак ӑнланмалла мар ӳснине асӑрхарӑмӑр эпир. Вӗрентӳ комитечӗ тӳлеве палӑртмалли меслете уҫӑмлӑ турӗ. Ҫавна май халӗ ашшӗ-амӑшӗ мӗншӗн тӳлени паллӑ – апатланушӑн тата хуҫалӑхпа йӑла пулӑшӑвӗн тӑкакӗсемшӗн. Ача сачӗсенче те улшӑнусем пур, халӗ вӗсен тупӑш налогӗшӗн 0% ставкӑпа усӑ курма май пур. Кунсӑр пуҫне эпӗ ашшӗ-амӑшӗн тӳлевне НДС-ран хӑтармашкӑн РФ Налог кодексне улшӑнусем кӗртме ыйтса пуҫарупа тухрӑм. Раҫҫей ҫемйисен ача сачӗсемпе усӑ курмашкӑн майсем пулмалла», – палӑртать Алена Аршинова.
Алена Аршинова: «Ҫынсемшӗн усӑллӑ пулмалла!» // Тӑван Ен. «Тӑван Ен», 37-38№, 2016.05.20-26
Район администрацийӗн Хисеп грамотине Л.Ф.Зарипова (Урмаел вӑтам шкулӗ), А.В.Константинова (Хирти Явӑш тӗп шкулӗ), И.Н.Анисимова (Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗ), Е.Н.Безрукина (Хырай ,нел вӑтам шкулӗ), М.Н.Николаева (Аслӑ Чурачӑк вӑтам шкулӗ), О.Н.Кондратьева (Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗ), Г.М.Гайнуллова (Чӗчкен тӗп шкулӗ), В.Н.Ложкова (Шурут вӑтам шкулӗ), М.Н.Сапожникова (Нӗркеҫ вӑтам шкулӗ), Т.В.Соловьева (Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗ), А.Ф.Фасхутдинова (Асанкасси вӑтам шкулӗ), М.Н.Николаева (Аслӑ Чурачӑк вӑтам шкулӗ), Э.А.Хайртдинова («Радуга» ача сачӗ) тивӗҫрӗҫ.
Профессире ҫитӗнӳ тӑвакансене чысларӗҫ // А.АНТОНОВА. http://kasalen.ru/2022/10/07/%d0%bf%d1%8 ... 0%d1%80ec/
АПК аталанӑвне курӑмлӑ тӳпе хывнӑшӑн тата нумай ҫул вӑй хунӑшӑн Чӑваш ен Ял хуҫалӑх министерствин Хисеп Грамотипе «Агрохмельти» ӗҫчене Светлана Васильевана, «Кольцовка» агрофирмӑн гендиректорне Наталия Ермолаевана, Карл Маркс ячӗллӗ кооператив бухгалтерне Надежда Зайцевана, райадминистрацин тӗп специалистне Денис Константинова, Вӑрнарти аш-какай комбинатӗнчи оператора Елизавета Лесована тата выльӑх-чӗрлӗх пусакан цехра тӑрӑшакан Татьяна Платонована, Г. Спиридонов хресчен-фермер хуҫалӑхӗнчи Сергей Митрофанов механизатора наградӑларӗҫ.
Кӗр мӑнтӑрӗпе ларать хресчен кӗрекене... // Елена ПОРФИРЬЕВА. http://putpobedy.ru/publikatsii/11575-k- ... n-k-rekene
Упӑшкин вилӗмӗ куҫа-куҫӑн пынӑ кӗрешӳре килни, ҫавӑнпа Веняшӑн ӑна пӗртте айӑпламанни ҫинчен те, хӑй ӑна вунҫиччӗрех, вӑйӑра пӗрремӗш хут ташлама чӗнсе кӑларнӑ хыҫҫӑнах савса пӑрахса, унтанпа самантлӑха та юратма чарӑнманни ҫинчен те, ывӑлӗ, Хӗлимун-кӗҫӗнни, килте чухне унпа чуна пусарса пурӑннӑ пулсан, вӑл вӗренме кайнӑ хыҫҫӑн пӗччен юлсан, халь ӗнтӗ Крапивин ҫинчен шухӑшламан, ӑна аса илмен ҫӗр те сайра пулнӑ тата ытти, тата ытти ҫинчен те пӗтӗмпех каласа пама шут тытрӗ вӑл, майлӑ самант тупӑнтӑрччӗ ҫех, вара чуна уҫса паратӑпах тесе шанса тӑчӗ.
1 // Николай Максимов. Максимов Н.Н. Синкер. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1991. — 349 с.
Паллах, ку тӗлелле, ҫиррӗмӗш ӗмӗрӗн 50-60 ҫулӗсенче, Совет Союзӗнче 30-мӗш ҫулсенче ҫӗкленнӗ пӗтӗм тӗн тӗнчине кисретекен, ишӗлтерекен-аркатакан урма-сурма «ҫил-тӑвӑл» самаях лӑшланнӑччӗ ӗнтӗ, анчах пӗтӗмӗшле халӑхӑн, уйрӑмах ҫитӗнсе пыракан ҫӗнӗ ӑрусен сӗмне, чун-чӗмне «тӗн вӑл халӑх ӑстӑнне минретекен сӗрӗм» текен ӑнлава тати-сыпписӗр сӑрхӑнтарас, унта цементлесе хытарас хавха халӗ те иксӗлмерӗ, сӳнмерӗ: Турра хирӗҫле пропаганда урӑх, ҫӗнӗ япаласемпе, витӗмлӗрех меслетсемпе ҫак ӗҫе «чӗрӗ сывлӑш вӗрсех тӑчӗ», «карласа ҫунакан кӑвайтах ҫавӑрчӗ»…
Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта // Василий Сипет. Сипет В. Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта: повесть. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2017. — 196 с.
Сӑмахран, вырӑнти саккунсемпе мобилизациленнисен шкулсенче вӗренекен ачисене икӗ хутчен тӳлевсӗр апат ҫитерме тата вӗсене уйӑхсеренех Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн 2 пин тенкӗпе танлашакан стипендине уйӑрма, кружок-секцисенче хушма пӗлӗве тӳлевсӗрех пама, ача садике ҫӳренӗшӗн тӳлеврен хӑтарма, культурӑпа спорт организацийӗсенче ҫӑмӑллӑхсемпе тивӗҫтерме, ҫемье членӗсене ӗҫ тупса пама тата социаллӑ пособисем валли документсем хатӗрлеме пулӑшма, яллӑ вырӑнсенче ҫурт туянма-лартма илнӗ кредит проценчӗсен пайне тавӑрма тата ытти мерӑсене пӑхнӑ.
Мобилизациленнисем - тимлӗхрех // Ирина ЯКОВЛЕВА. http://putpobedy.ru/publikatsii/11655-mo ... iml-khrekh
Халӑх писателӗ пуличчен малтан вӑл Етӗрне районӗнчи Ҫуткассинче ҫуралнӑ (ку событи 65 ҫул ӗлкӗрех пулнӑ), унтан, ытти пур ачасем пекех, утма вӗреннӗ, ултта кайсан парттӑ хушшине ларнӑ, ялти шкул хыҫҫӑн педтехникумра вӗренсе учитель ятне илнӗ, кайран Мускаври театр институчӗн литература факультетӗнче вӗреннӗ, Шупашкара таврӑнсан искусство учрежденийӗсенче ӗҫленӗ, унтан ӑна Совет Ҫарне илнӗ те, вӑл 1939 ҫулта шурӑ финсемпе ҫапӑҫса аманнӑ, Отечественнӑй Аслӑ вӑрҫӑ пуҫлансан каллех фронта кайнӑ, стрелковӑй рота командирӗ пулнӑ, дивизи хаҫатӗнче ӗҫленӗ.
Умсӑмах // Паллӑ мар. Агаков, Л. Я. Суя телей: сатирӑлла калавсем; худож. В. Агаков. - Шупашкар: КПСС Чӑваш обкомӗн издательстви, 1975. — 64 с. — 2 с.
2. Сывлӑх сыхлавӗн, муниципалитетсен органӗсен, сиплевпе профилактика организацийӗсен геморраги сивчирӗпе аптранӑ ҫынсене тупса палӑртмалла, тӗрӗс диагноз лартса сиплемелле; чир тӗслӗхӗсене шута илмелле тата статистика сӑнавӗ йӗркелемелле; чир тӗслӗхӗсем ҫинчен патшалӑх санитари-эпидемиологи надзорне палӑртнӑ вӑхӑтра пӗлтермелле; геморраги сивчирӗн эпидемиологи, клиника лаборатори диагностикин, профилактика ыйтӑвӗсемпе медицина ӗҫченӗсене хатӗрлемелле; халӑха массӑллӑ информаци хатӗрӗсем урлӑ ҫак чиртен хӳтӗленмелли мерӑсене вӗрентмелле.
Геморраги сивчирӗнчен асӑрханӑр // Алина ЛУКИЯНОВА. Сывлӑх, 2015.06.03
Ыркӑмӑллӑх пулӑшӑвне йӗркелесе пынӑшӑн муниципаллӑ округ пуҫлӑхне А.Осипова, Комсомольски территори уйрӑмӗн начальникне М.Илларионовӑна, тӗн организацийӗсенче ӗҫлекенсене, Комсомольскинчи сӗт комбиначӗн, «Кооператор» ОООн, «Магнит» суту-илӳ ҫурчӗн директорӗсене Р.А.Хайртдинова, А.В.Красновӑна, Р.Г. Калакова, бюджет учрежденийӗсен ертӳҫисене, суту-илӳ ӗҫченӗсене, «Молодая гвардия» организацин вырӑнти уйрӑмӗнчи ҫамрӑксене, Хирти Мӑнтӑрти Г.Крылов, Нӗркеҫри В.Воронов волонтерсене тата округра ыркӑмӑллӑх утӑмӗ тунӑ пур ҫынна та тав сӑмахӗ калатпӑр.
Хамӑрӑннисене нихӑҫан та пӑрахмӑпӑр // М.Прохорова. http://kasalen.ru/2023/02/22/%d1%85%d0%b ... %91%d1%80/
Спорта юратакансене тата паттӑр ентеш ятне асра тытакансене старт умӗн ЧР информаци политикипе массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Александр Иванов, ЧР ачасен прависемпе уполномоченнӑй Вячеслав Рафинов, Шупашкар район пуҫлӑхӗ Андрей Николаев, райадминистраци пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ Зоя Маслова, Шупашкар тата Сӗнтӗрвӑрри районӗсен ҫар комиссарӗ Александр Кочуров, Афган вӑрҫин ветеранӗсен районти канашӗн председателӗ Анатолий Сергеев тата Ҫурҫӗр Кавказри хирӗҫтӑру ветеранӗсен пӗрлешӗвӗн районти ертӳҫи Николай Алексеев хавхалантарса сӑмах илчӗҫ.
Улттăн пулнă вĕсем… // ТАТЬЯНА МАЙОРОВА. «Тӑван Ен», 13-14№, 2016.02.26
Унтан ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхне тивӗҫтерес енӗпе районти комиссийӗн ертӳҫи Рустам Мухаметзянов, ларӑва пӗтӗмлетсе, Ульяновск облаҫӗнчи федераци ҫулӗ тата Пӑва районӗнчи ҫулсемпе кӗперсем ҫинче капиталлӑ юсав ӗҫӗсем илсе пыракан вырӑнсенче пулса иртнӗ ҫул-йӗр-транспорт инкекӗсемпе ҫыхӑнтарса, хӑрушсӑрлӑха тивӗҫтерес ӗҫе вӑйлатмаллине, хальхи вӑхӑтра тӗп юсав ӗҫӗсем илсе пыракан регионти пӗлтерӗшлӗ Кивӗ Ҫӗпрел — Тутар Шатӑршан — Хулаҫырми автомобиль ҫулӗсем ҫинчи мӗнпур паллӑсене вырнаҫтарса, хӑрушсӑрлӑха тивӗҫтермелли контроле ҫирӗплетме сӗнчӗ.
Комисси ларӑвӗнче // Римма Мавлютова. https://chuprale-online.ru/news/khyparse ... si-larvnce
Ҫирӗммӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи халӑх шӑпи пирки пуҫӗсене ватакансем чӑвашӑн пурнӑҫӗ Раҫҫей империйӗнчи, тата каярах вӑл арканнӑ ишӗлчӗкӗсенчен йӗркеленнӗ политика системисенче хамӑрӑн вырӑн мӗнлерех пулассине тупса палӑртса хӑварасси пирки шутланӑ, калаҫнӑ пулсан ҫирӗммӗш ӗмӗр вӗҫлемӗшӗнчи паттӑрсем чӑвашсем малтан Совет Союзӗнче, каярахпа Раҫҫей Федерациӗнче ытти халӑхсемпе пӗр тан пулса хӑйсене хӑйсем тулли праваллӑ патшалӑх субъекчӗ пек туйса, ӑна ҫавӑн пек палӑртса „Мускава» уйрӑм полномочисем анчах уйӑрса памалли пирки шутланӑ та, ӗҫленӗ те.
Юбилеюпа сана, Атнер пичче! // Николай Лукианов. https://chuvash.org/content/4710-%D0%AE% ... B5%21.html
Пирӗн театр валли музыкӑллӑ произведенисем ҫырса пама пултаракан чӑвашсен талантлӑ композиторӗсем — икӗ опера ҫырма ӗлкӗрнӗ Ф. Васильев, А. Васильев-Асламас, Г. Хирбю, М. Алексеев, Т. Фандеев, В. Ходяшев, А. Петров тата ыттисем, паян кун та музыкӑллӑ спектакльсемпе ӗҫлекен солистсемпе хор коллективӗ, студире вӗренекенсем, симфони оркестрӗн коллективӗ, Ленинградри Ваганова ячӗпе хисепленекен хореографи училищинчен вӗренсе тухакан нацилле хореографи студийӗ, Мускаври ГИТИСра вӗренекен вокалистсен группи — акӑ вӑл чӑвашсен оперӑпа балет театрӗн никӗсӗ.
5. Музыка коллективӗ ҫурални тата пулас оперӑпа балет театрӗн никӗсӗ // Борис Марков. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 57-63 с.
«Ҫак саккуна йышӑнасси ку е вӑл аслӑ вӗренӳ заведенисен ӗҫӗ-хӗлӗпе ҫыхӑннӑ, шӑпах вӗсем 2014 ҫулта вӗренме кӗнӗ чухнехи предметсен йӗркине улшӑнусем кӗртнӗ. Ҫакӑ вӗренме кӗрекенсене тата вӗсен ашшӗ-амӑшӗсене пӑшӑрхантарать, мӗншӗн тесен вӗсем малтан вӗренме кӗнӗ чухнехи пӗр предметсемпе экзамен тытма хатӗрленнӗ пулсан, ҫуркуннепе вӗсен пачах урӑх предметсемпе тытмалла килсе тухнӑ», - тесе палӑртнӑ «Ачасене - ача сачӗсем» парти проекчӗн руководителӗ, Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думин Комитечӗн вӗрентӳ енӗпе ӗҫлекен Председателӗн заместителӗ А.Аршинова.
А.Аршинова: «Вӗренме кӗмелли экзаменсене улӑштарни килӗшӳсӗр» // Хӗрлӗ ялав. «Хӗрлӗ ялав», 2016.05.07
Ҫавна кура Аркадий те тӑп чарӑнчӗ те вӑрт сулахаялла сулӑнчӗ, кӗпер карлӑкӗ урлӑ аялалла тимлерӗ — хумханса, пӑтранса, авӑр евӗр хӑмпӑланса тӑракан шывра, пӗр вырӑнта, сарӑ квадрат майлӑрах лаптӑк палӑри-палӑрми мӗлкеленсе ҫуталкалать, тачка пӑяв пек хумсем, унран уйрӑлса, авӑнчӑк-пӑрӑнчӑк ункӑлана-ункӑлана, пӗр-пӗрин ҫине йӑвалана-йӑвалана, утлана-утлана, шуйхӑнсах аяккалла йӑпӑртатаҫҫӗ, йӑкӑр-йӑкӑр кусаҫҫӗ; сарӑ «квадратпа» юнашарах, хӑйне путма памасӑр: «Пулӑшӑ-ӑ-ӑр!» тесе пыр тулли тӑвӑнса кӑшкӑрашкаласа, ӗҫ ҫи-пуҫлӗ темле арҫын халсӑррӑн тапӑлтатать.
Пӗрремӗш экзамен // Василий Сипет. Сипет В.Н. Калавсем. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2019. — 224 с. 70–96 с.
Михаил Васильевич ЧР Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура пусӑмласах ҫапла палӑртнӑ: «Хамӑн ҫырусенче эпӗ ял хуҫалӑх пӗлтерӗшлӗ ҫӗрсемпе усӑ курас ӗҫре йӗрке туса ҫитермеллине, тӳрӗ мар кӑмӑллӑ харпӑрлӑхҫӑсемпе арендаторсенчен хӑтӑлмаллине, ҫӗрпе саккунсӑр тата ултавлӑ майпа усӑ курма тата унпа спекуляци тума ирӗк памалла маррине пӗр хут кӑна мар палӑртнӑччӗ. Ял хуҫалӑх пӗлтерӗшлӗ ҫӗрсемпе мӗнле усӑ курнине муниципалитет енчен ҫӗр тӗрӗслевне тухӑҫлӑ йӗркелени ку тӗлӗшпе тумалли пӗрремӗш утӑм тесе шухӑшлатӑп. Ҫӗрпе ҫыхӑннӑ информаци уҫӑ тата уҫӑмлӑ пулмалла».
Кашни ҫӗр лаптӑкӗ усӑ кӳтӗр // Валентин ГРИГОРЬЕВ. «Хыпар», 2016, ака, 19; 53-60№
«Сирӗн вӑрӑм та ҫирӗп мӑшӑрланӑвӑн вӑрттӑнлӑхӗ мӗнре? - хӑш чухне ылтӑн юбилярсенчен тӑванӗсем ыйтаҫҫӗ. «Нимӗнле вӑрттӑнлӑх та ҫук, — тет Ольга Ивановна. — Эпир пурне те пӗрле тӑватпӑр, инкек-синкексемпе йывӑрлӑхсене пӗрле татса паратпӑр, ачасене пӗрле ӳстертӗмӗр, килте кам тата мӗн тумалли пирки нихҫан та тавлашман. Пуян пурӑнман пулин те, пурлӑх тӗлӗшӗнчен эпир тавлашни пулман. Упӑшка мана пулӑшать, тӗрек парать, май килнӗ таран пулӑшать. Эпӗ хуҫалӑха ун ҫине лӑпкӑ хӑварма пултаратӑп, вӑл мана нихҫан та улталас ҫуккине, пурне те тума пултарассине пӗлетӗп».
Вӗсен союзӗ нумайӑшӗсемшӗн тӗслӗх // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/eme/2024-06- ... -h-3815610
«Володьӑн малтанхи арӑмӗнчен канӑҫ ҫук: мӗн кӑна кӑтартмарӗ-ши? Лӑпкӑ пурнӑҫшӑн, хӗвел айӗнчи вырӑншӑн кӗрешме тивет. Ҫавӑнпа сирӗнтен пулӑшу ыйтрӑмӑр. Тӗрӗслӗх — пирӗн енче, эпир никама та усал туманнине халӑха ӗнентерес килет. Пӗрмай шухӑшланипе начарланса кайрӑм ӗнтӗ. Пирӗн килте пурнӑҫ вӗрет, ҫемье вучахне ҫӗнӗрен чӗртрӗмӗр, выльӑх-чӗрлӗх, кайӑк-кӗшӗк туянтӑмӑр. Тӗп сакай тулли ҫимӗҫ хатӗрлетпӗр, пахча-ҫимӗҫ ӳстеретпӗр... Кунта пурӑнма тытӑнсанах кукӑль пӗҫертӗм, кил-йыш епле савӑнчӗ: «Килте кукӑль шӑрши юлашки хут хӑҫан тухнине те астумастпӑр», — терӗҫ.
Уйрӑлнӑ хыҫҫӑн та пӗр-пӗрне лӑпкӑ пурнӑҫ кӑтартмаҫҫӗ // Алина ИЗМАН. «Ҫамрӑксен хаҫачӗ», 2016.03.17, 10 (6103) №