Корпус чувашского языка

Ҫутҫанталӑкӗ шӑрӑх, ҫӗрӗ чул пек хытӑччӗ.

Помоги переводом

Пӗррехинче Приютово станцире // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 126–140 с.

Вӑл аякран пӑхнипе мар, чӑннипех те унӑн хитрелӗхӗпе пылаккӑн киленчӗ, Атӑлҫи ҫутҫанталӑкӗ пилленӗ ҫак илемлӗхе пысӑк сыпкӑмсемпе ӗҫрӗ.

Помоги переводом

Хӗрарӑм пӑлхавӗ // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Тусем кирек мӗнле зонӑра пулсан та, вӗсен ҫутҫанталӑкӗ ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн улшӑнса пырать; мӗн чухлӗ ҫӳллӗрех, ҫавӑн чухлӗ сивӗрех пулать.

В какой бы зоне ни находились горы, их природа меняется с высотой: чем выше, тем холоднее.

9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫакӑнпа пӗрлех ҫутҫанталӑкӗ — ялӑн.

Помоги переводом

Славик // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 56–82 с.

Ҫӗпӗр ҫутҫанталӑкӗ ҫав тери пуян пулнипе тӗлӗнтернӗ Ҫемене.

Семен был потрясен тем, что природа Сибири была такой богатой.

117 ҫулхи старик // Александра Сергеевна. https://t.me/sergeyevnachavashla/548

Библиотекӑн краеведени коллекцине Чӑваш енӗн ҫутҫанталӑкӗ, культурӑпа истори, наукӑпа техника аталанӑвӗ ҫинчен ҫырнӑ, республикӑра е унӑн тулашӗнче пичетленсе тухнӑ тӗрлӗ чӗлхепе ҫырнӑ документсем кӗреҫҫӗ.

Помоги переводом

Библиотека паян // Наци вулавӑшӗ. http://www.nbchr.ru/chuv/index.php/bibli ... eka-payan/

Ҫутҫанталӑкӗ унта, мӗнле калас сире, илемлӗ.

Помоги переводом

Хӑвӑл йӑмра // Сергей Юшков. Юшков С. П. Кӗрен кӳлӗсем: повеҫпе калавсем — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 112 с. — 74–85 с.

Афганистанӑн тӗлӗнтермӗш ҫутҫанталӑкӗ те – пӗлӗте кармашакан тусем, кавир пек сип-симӗс ҫеремсем, хӗп-хӗрлӗ ялкӑшакан мӑкӑнь уйӗсем – нимӗн те чуна ҫавӑрайман.

Помоги переводом

Йывӑрлӑхсем ҫирӗплӗхе вӗрентнӗ // Ирина ЯКОВЛЕВА. http://putpobedy.ru/publikatsii/11308-jy ... he-v-rentn

Ҫутҫанталӑкӗ ҫапла туса янӑ пулас хӗрарӑма: пурне те хӗрхенмелле, лӑплантармалла, пулӑшмалла.

Помоги переводом

Саншӑн чунӑм та шел мар // Улькка Эльмен. Эльмен У. Ма инҫе-ши ҫӑлтӑрӑм?.. Повеҫсем, калав. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви. 2001 — 207 с. — 166–199 c.

Вӑл Хӗвелтухӑҫ Прусси ҫинчен, унӑн экономики, ҫутҫанталӑкӗ, ҫӗрӗ-шывӗ, ҫыннисем ҫинчен темӗн чухлӗ кӗнекесем вуласа тухрӗ.

Он перечитал массу книг о Восточной Пруссии, о ее экономике, природе, жителях.

«Пауль Pиберт» // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Вӑл Тит Лукреций Кар, кайран хӑйӗн ятне «Япаласен ҫутҫанталӑкӗ ҫинчен» ятлӑ поэма ҫырнипе вилӗмсӗре хӑвараканни.

Этот был Тит Лукреций Кар, он впоследствии обессмертил свое имя поэмой «О природе вещей».

I сыпӑк // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 11–314 с.

Ах, ҫутҫанталӑкӗ те!

Ах, какая природа!

Пакет // Николай Степанов. Пантелеев А.И. Пакет: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 67 с.

Анчах, темле пулсан та, вырӑссен лӑпкӑ ҫутҫанталӑкӗ чӗрене ҫывӑхрах, тӑванрах.

А русская, скромная природа ближе. Роднее.

Пӑр юрланӑ чух // Александр Галкин. Прилежаева М. П. Ленин пурнӑҫӗ: повесть; Александр Галкин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1977. — 255 с.

Унта ӗҫ те, ҫывӑх юлташсем те пулман, арӑмпа ывӑл ҫеҫ тата Белорусси ҫутҫанталӑкӗ кӑна.

Там не было ни работы, ни друзей моих, только она и сын да тихая белорусская природа.

Вунпӗрмӗш сыпӑк // Петр Золотов. Ажаев, В. Н. Мускавран инҫетре: роман / вырӑсларан П.Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 242 с.

Мӑй, ал тунисем, ура хырӑмӗсемпе пакӑлчакӗсем ҫине пӑхӑр е бронзӑран тунӑ ҫаврашкасем, йӑлтӑркка тӳмесемпе илемлетнӗ шӑмӑ сулӑсем, «саме-саме» е «талака» текен, африканецсем хушшинче пит сарӑлнӑ хӗрлӗ шӑрҫаран тунӑ мӑясем ҫакма ҫутҫанталӑкӗ хӑй хушнӑ вара.

Что же касается шеи, запястий рук, икр и лодыжек, то, с точки зрения дикарей, эти части тела самой природой предназначены для ношения медных или бронзовых обручей, роговых браслетов, украшенных блестящими пуговицами, и ожерелий из красных бус, называемых «саме-саме», или «талака», которые были тогда в большой моде у африканцев.

Вуннӑмӗш сыпӑк // Роза Митрушкина. Жюль Верн. Вунпилӗк ҫулхи капитан. Роман. Куҫараканӗ Митрушкина Р. М. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984 ҫул, 304 с.

Ҫутҫанталӑкӗ ӑна чӑнах та малтанах хӑйне чӗререн парӑннӑ шанчӑклӑ хуралҫӑпа сыхлавҫӑ тума картса хунӑ тейӗн.

Которым одарила его природа, как бы заранее определив в своего верного и преданного помощника, охранителя и защитника.

Вӑрман сыхлавҫи // Асклида Соколова. Алексеев, Михаил Николаевич. Ҫӑкӑртан асли ҫук: [повеҫ] / М. Н. Алексеев. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1967. — 192 с.

Ҫапах та Паганель Патагонин ҫутҫанталӑкӗ ҫинчен калакан пӗр халапне, ҫак ҫӑлтӑрпа ҫыхӑнса тӑраканскере, хӑйӗн тусӗсене ярса пачӗ: индеецсем пӗлнипе Орион — вӑл темӗн пысӑкӑш лассо та виҫӗ болас, вӗсене пӗлӗт чатӑрӗнчи аслӑ сунарҫӑнталли пӑрахнӑ, теҫҫӗ.

Тем не менее Паганель рассказал своим спутникам связанную с этой звездой любопытную деталь патагонской космографии: в представлении индейцев Орион — это огромное лассо и три боласа, брошенные рукой великого охотника небесных прерий.

Ҫирӗм пиллӗкмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Кайран вӗсем ҫине мӗн ҫутатми пуличченех, пурте пӗрлешсе тӑракан ҫӗр-шыва тӗтӗм хупласа иличчен таптасси килчӗ; ҫапла ҫав кунта ҫынсем ҫутҫанталӑк евӗр, ҫутҫанталӑкӗ вара ҫынсем пек.

Потом топтать их… топтать, пока они не перестанут светиться, пока полнейший мрак не окутает эту страну, где все сбивается воедино; люди похожи на природу, природа — на людей.

Вунулттӑмӗш сыпӑк // Михаил Рубцов. Николай Бирюков. Чайка: роман; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 432 с.

Тӗрлӗ-мерлӗ тӗссене хапӑлах мар ҫурҫӗр ҫутҫанталӑкӗ халиччен нихҫан та ҫавӑн чухлӗ сӑрсен ула-чӑла ярӑмне курманччӗ-ха.

Никогда не видела скупая на цвета северная природа такого богатого сочетания красок.

XVII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Ҫынсем ӗмӗр-ӗмӗр пурӑннӑ — ним те мар, ҫутҫанталӑкӗ те килӗшнӗ…

Веками люди жили — и ничего, нравилась природа!..

XXI // Александр Яндаш. Бабаевский, Семен Петрович. Ҫӗр ҫинчи ҫутӑсем: роман; вырӑсларан Исаак Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 7–514 с.