Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

юмахсене (тĕпĕ: юмах) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Юмахсене ҫырса паракансене илес пулсан, революцичченхи текстсене, тӗпрен илсен, Элӗкри икӗ сыпӑклӑ училищӗре, Элшелри пӗр класлӑ училищӗре, Кӗҫӗн Явӑшри ҫӗр ӗҫ училищинче, Хусанти миссионерсен курсӗнче, Хусанти тӗн семинарийӗнче, Сӗнтӗрвӑрри тӑватӑ класлӑ хула училищинче, Ишекри миссионерсен шкулӗнче вӗренекенсем ҫырса пани курӑнать.

Тексты дореволюционного периода, вошедшие в данный сборник, записаны в разные годы учащимися Аликовского двухклассного училища, Альшеевского одноклассного училища Министерства народного просвещения, Малояушского земского училища, Казанских миссионерских курсов, Казанской духовной академии, Марпосадского четырехклассного городского училища, Ишаковской двухклассной миссионерской школы Братства святителя Гурия и др.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Хальлӗхе ҫак студентсем пуҫтарнӑ юмахсене хамӑр пухха кӗртме асӑрханарах тӑтӑмӑр .

Мы воздержались от включения этих текстов в настоящее издание.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫырса илекенӗсем юмахсене ытлашши литературӑлатса яни куҫа ӳкет.

где бросается в глаза литературность стиля.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Юмахсене ҫырса паракансем вырӑнти калаҫу уйрӑмлӑхӗсене тӗрӗсех тытса пырайман пирки текстсене литература чӗлхине ҫывхартса пичетлетпӗр, вырӑнӗ-вырӑнӗпе хӑш-пӗр юмахсен сюжечӗсене те юсанӑ».

Другой составитель также сообщает, что при публикации сборника необходимость обработки текстов и изменения некоторых сюжетов была вызвана тем, что записывающими не всегда отображались диалектные особенности.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Д. Месарошпа Х. Паасонен кӗнекисенчен илнӗ юмахсене эпир корректура йӑнӑшӗсене ҫеҫ тӳрлетсе пичетлесшӗнччӗ.

что при переиздании сказок из книг Д. Месароша и Х. Паасонена вначале планировали делать лишь корректурные правки,

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ку хайлавсем пӗтӗмӗшле асамлӑ юмахсене ҫывӑхрах, анчах пурпӗрех паттӑр ҫӗлене хӑй ҫӗнтерет.

Эти произведения в целом близки к волшебным сказкам, однако, в отличие от них, герой в борьбе со змеем не нуждается в чьей-либо помощи.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Вӗсен шутӗнче ҫак юмахсене асӑнма пулать: [«Икӗ Йӑван»], [«Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни»], «Паттӑр», «Ванюххапа ачисем тата Алена Красавитса», «Виҫӗ ывӑл», [«Иванпа патша хӗрӗсем»], «Василий Великийпе Иван Великий», «Кокша», [«Иван патша»], «Иван Простак», «Пӗр тӑлӑх ача», «Иван», «Ваҫҫилипа Иван», «Ярослан Яросланович паттӑр», «Мӑн Ҫӑпата юмаххи», «Йӗкреш ача», «Хӑрахкуҫ Лешка пахаттир тата хӗресчен ывӑлӗ Иван Григорч», «Кехермен Кетил».

Назовем эти сказки: [«Два Йывана»], [«Как Йыван победил змеев»], «Батыр», «Ванюха с детьми и Алена Красавица», «Три сына», [«Иван и царевны»], «Василий Великий и Иван Великий», «Кокша», [«Иван-царь»], «Иван-простак», «Сирота», «Иван», «Василий и Иван», «Ярослан Яросланович-батыр», «Сказка о Большом Лапте», «Близнецы», «Одноглазый Лешка-богатырь и крестьянский сын Иван Григорч», «Кехермен Кетил».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Чувашские сказки» кӗнекен «От института» тесе ят панӑ умсӑмахӗнче Н.В. Шупуҫҫынни чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗ пирки, ӑна пуҫтарса тӗпчени ҫинчен ҫырнӑ, хамӑр юмахсем пирки пӗтӗмӗшле сӑмах пуҫарнӑ, ҫав шутра ҫӗленсемпе ҫапӑҫни ҫинчен калакан мотив тӗрлӗ халӑх юмахӗсенче тӗл пулнине асӑрханӑ, «йомах», «йомак» терминсем ҫинче чарӑннӑ, юмахсене ушкӑнлани пур, паттӑр юмахӗсене харкам ушкӑна уйӑрман.

В предисловии к книге «Чувашские сказки» Н.В. Шубоссинни содержатся суждения о чувашской народной словесности, о сборе и исследовании фольклорных материалов, о характере чувашской сказки. Между прочим он замечает, что мотив сражения со змеем встречается и в сказках других народов. Им высказаны соображения по поводу терминов «йомах», «йомак» (сказка). Имеется классификация сказок, но отсутствует такая разновидность, как богатырские сказки.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Тӗслӗхрен, тӑтӑшах ҫакнашкал йӗркесем вулама пулать: «Тӑмсай паттӑрсем, тиллӗн ултавлӑ ӗҫӗсем, этемпе чӗрчунсем хушшинчи ҫыхӑнусем ҫинчен калакан юмахсене психологиллӗ юмахсем теме йышӑннӑ» е «Авантюрӑллӑ юмахсем — паттӑрсем тӗлӗнмелле тем те пӗр курса ҫӳренисем ҫинчен…».

чем и объясняется наличие рассуждений типа: «Сказки о глупых батырах, проделках лисы и взаимоотношениях человека и животных принято называть психологическими» или «Авантюрные сказки описывают удивительные приключения, происходящие с богатырями во время их странствий…».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Халӑх сӑмахлӑхне, вӑл шутра паттӑрсем ҫинчен хайланӑ юмахсене те, пуҫтарас ӗҫ Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗ уҫӑлнӑ хыҫҫӑн вӑй илсе каять.

Сбор фольклорного материала, включая богатырские сказки, особенно активизировался с открытием Симбирской чувашской школы.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Хӑшпӗр юмахсене те чӑн пулнӑ тет.

Помоги переводом

Стенькке-утаман мӗлки // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.

Кӑларӑма Ольга Федорова пухса хатӗрленӗ, юмахсене вырӑсла Ольга Васильева куҫарнӑ, художникӗ – Наталия Андреева.

Помоги переводом

Юмахсен кӗнеки пичетленсе тухнӑ // Таисия Ташней. https://chuvash.org/news/32177.html

Маншӑн чи пӗлтерӗшли — ылтӑн мӗнрен пулнине пӗлесси, ӑрӑмлассине тата фейӑсем ҫинчен калакан юмахсене эпӗ д'Обремон валли хӑваратӑп.

Мне важно было только узнать золотой состав, а заклинания и сказки о феях я предоставлял д'Обремону.

III // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 174–191 с.

Пупсем кӑна каланӑ ӗлӗк ҫавӑн пек суя юмахсене, эсӗ пур ҫав юмахсене ӗненетӗн.

Раньше попы все такие сказки рассказывали, а ты и веришь.

V сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

— Вӑл юмахсене пӗтӗмпех асаннесем шухӑшласа кӑларнӑ.

— Все это бабушкины сказки.

III сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Ленька хӑйне ӑс-тӑн кӗме пуҫланӑранпа амӑшӗ каласа панӑ чаплӑ юмахсене пӗтӗмпех астуса юлнӑ.

С тех пор как начал себя помнить Ленька, в его памяти сохранились чудесные сказки, которые рассказывала ему мать.

I сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

«Эпӗ пуринчен те аванрах «Патша-хӗр», «Айван Иван», «Ыр кайӑк» тата «Ҫӗлен патши» тенӗ юмахсене астӑватӑп», — тенӗ Аксаков.

Лучше всего я помню сказки: «Царица», «Иван-дурак», и «Царь-змей», — говорил Аксаков.

«Кӗрен чечек» ҫинчен хунӑ юмах пирки // Владимир Ухли. Аксаков С.Т. Кӗрен чечек: юмах. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 34 с. — 3–4 с.

Ихошка юмахсене ӑнланмасть, Гусева тӗксӗмленнӗ куҫӗсемпе тӗсет.

Ихошка сказки не понимала, глядела в лицо потемневшими глазами.

Гусев хулана сӑнать // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Эпӗ вӗсене хам мӗн курни ҫинчен каласа кӑтартсан, вӗсем мана питех те ӗненместчӗҫ, анчах пурте хӑрушӑ юмахсене, арпашса пӗтнӗ историсене юрататчӗҫ; ватӑлнӑрах ҫынсем те шухӑшласа кӑларнӑ япалана тӗрӗссинчен маларах хуратчӗҫ, калавра мӗн чул фантази ытларах, ҫавӑн чул ӑна ҫынсем тӑнласарах итлесе лараҫҫӗ.

Когда я рассказывал им о том, что сам видел, они плохо верили мне, но все любили страшные сказки, запутанные истории; даже пожилые люди явно предпочитали выдумку — правде; я хорошо видел, что чем более невероятны события, чем больше в рассказе фантазии, тем внимательнее слушают меня люди.

XIV. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Час-часах эпӗ ҫав юмахсене денщиксене ярса кӑтартаттӑм; вӗсем итленӗ чух ахӑлтатса кулаҫҫӗ, кӑмӑллӑн ятлаҫса илеҫҫӗ, Сидоров мана пуҫран шӑлса хуллен калать:

Нередко я пересказывал эти сказки денщикам; они, слушая, хохочут, ласково ругаются, Сидоров гладит меня по голове и тихонько говорит:

X. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней