Корпус чувашского языка

Вӑл витӗрех шӑннипе вӑранса кайрӗ, куҫне уҫрӗ те асамат кӗперӗ пек тӗрлӗ тӗслӗн йӑлтӑртатса тӑракан куҫҫуль пӗрчисем витӗр сивӗ хӗвеле, чӗмсӗррӗн сарӑлса выртакан аслӑ хирӗн талккишне, горизонт хӗрринчи тӑхлан тӗслӗ сӑрӑ тӳпене тата инҫех те мар курӑнакан тӗмӗн шап-шурӑ ҫӗлӗкӗ ҫинче хӗрлӗрех сарӑ тӗслӗ йӑлтӑркка тилӗ тӑнине курчӗ.

Он проснулся от холода, взявшего в тиски сердце, и, открыв глаза, сквозь блещущие радужным разноцветьем слезинки увидел холодное солнце, величественный простор безмолвной степи, свинцово-серое небо у кромки горизонта и на белой шапке кургана невдалеке — рдяно-желтую, с огнистым отливом, лису.

2-мӗш сыпӑк // Наум Урхи, Никифор Ваҫанкка, Илле Тукташ, Уйӑп Мишши. Михаил Шолохов. Уҫнӑ ҫерем: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Наум Урхи, Никифор Ваҫанкка, Илле Тукташ, Уйӑп Мишши куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959

Хирӗн тӗрлӗ енче петардсем ҫурӑлма пуҫларӗҫ, сарӑ тӗтӗм ҫӗклемӗсем сарӑлаҫҫӗ, вутпала явӑнаҫҫӗ, кӗл тӗслӗ пулса саланаҫҫӗ.

Взорвались петарды в разных концах поля, набухли, раздались вширь, просквозили огнем желтые клубы дыма, стали пепельными, закосматились черным.

7 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Владимир пӗрмаях малалла пынӑ, анчах темӗн чухлӗ кайсан та, хирӗн вӗҫӗ-хӗрри курӑнман.

Владимир ехал, ехал, а полю не было конца.

Ҫил-тӑман // Ҫт. Ухантей. Александр Пушкин. Иван Петрович Белкин ҫырса хӑварнӑ повеҫсем. Ст. Угандей куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1936

Ҫакӑ — халӑхсен туслӑхӗ текен анлӑ темӑн — хирӗн пӗр пусси.

Помоги переводом

1962 ҫулхи чӑваш литератури. Прозӑ // Г. Я. Хлебников. «Вопросы чувашского языкознания и литературоведения». Ученые записки, выпуск XXVI, Чебоксары — 1963. 206–226 стр.

20. Хирӗн тискер кайӑкӗсем, шакалсемпе страуссем мухтавлӗҫ Мана, мӗншӗн тесессӗн Эпӗ пушхирсене шыв ярӑп, Хамӑн суйласа илнӗ халӑхӑма ӗҫтермешкӗн типӗ ҫеҫенхирте юханшывсем уҫӑп.

20. Полевые звери прославят Меня, шакалы и страусы, потому что Я в пустынях дам воду, реки в сухой степи, чтобы поить избранный народ Мой.

Ис 43 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

— Ан хирӗн!

Помоги переводом

Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта // Василий Сипет. Сипет В. Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта: повесть. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2017. — 196 с.

Каҫхи апат вӑхӑчӗ ҫитсен вара, вӑл васкамасӑр машина ҫинчен анчӗ те пӗр ачана лашасене апатлантарма хушрӗ, хӑй, хӑмӑл тӑрӑх утса, вырса пӑрахнӑ хирӗн тепӗр хӗрринелле кайрӗ.

Помоги переводом

XXVI // Куҫма Турхан. Куҫма Турхан. Йӑмраллӑ ял. Роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 368 с., илл.

Пуш хирӗн пысӑк чӗринче этемӗн пӗчӗк чӗри талтлатать; ӳсен-тӑран мириадисем ыйхӑллӑн сывлаҫҫӗ; йӑл кулса — Стар вӗсен ҫурма уҫӑ пӗчӗкҫӗ ҫӑварӗсене курать, курӑк-чечек кӗпҫисен чӑштӑртатӑвне тӑнласа утать.

Маленькое сердце человека стучало в большом сердце пустыни; сонные, дышали мириады растений; улыбаясь, мысленно видел Стар их крошечные полураскрытые рты и шел, прислушиваясь к треску стеблей.

II сыпӑк // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пиллӗкмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 432 с. — 415–430 с.

Тӑмлӑ тӑпра ҫеҫен хирӗн шурлӑхланнӑ, ҫемҫе пылчӑкӗпе ылмашӑнчӗ.

Глинистый грунт сменялся мягкой, превращенной в болото почвой степей.

VIII. Цаупере чура // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 165–317 с.

Сасӑпа ҫапла шухӑшласа-пӗтӗмлетсе вӗсем хӑйсемшӗн ҫеҫ ӑнланмалла калаҫӑва Сигнал Хирӗн ҫыранне ҫитичченех тӑсрӗҫ.

В таком роде размышлений вслух о чем-то хорошо им известном разговор этот продолжался до берега Сигнального Пустыря.

VIII // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Блюм пуҫне пӑрчӗ, ҫеҫен хирӗн черчен сӑн-питне пӗрӗнчӗк ҫавра куҫӗсемпе тӗсесе ҫаврӑнчӗ, хӑйӗнне темӗскер аса илчӗ, — хайхискер инҫетри горизонталла сасӑсӑр тӗттӗм каплампа ухлатса ҫухалчӗ, унтан ҫиҫкӗнчӗк пушӑлӑхалла сурса хучӗ.

Блюм повернул голову, окинул круглыми замкнутыми глазами нежное лицо степи, вспомнил что-то свое, ухнувшее беззвучной темной массой к далекому горизонту, и плюнул в сияющую пустоту.

I. Чыс тӑватӑп // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Виҫҫӗмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 383–426 с.

Вӑхӑт иртнӗҫемӗн кӑмӑл ҫирӗплӗхӗн вӑйӗпе, кӗтӳҫ кӗтӗве пухнӑ пек эсӗ те шухӑшусене пуҫтарайӑн — вара хайхи, эсӗ манран пӗлмелли, сивлек пуш хирӗн оазисӗ евӗр пулса тӑрӗ, ӗмӗтӳсем ун патнелле ӑнтӑлӗҫ.

Со временем силой очищенной воли ты соберешь их, как пастух собирает стадо, и то, что надлежит тебе узнать от меня, будет как бы оазисом мрачной пустыни, к которому устремятся твои желания.

IV // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 174–191 с.

Типӗ курӑк, тӗтӗм, айлӑмсен нӳрлӗхӗн шӑрши, шӑплӑх, — ҫеҫен хирӗн ыйхӑллӑ сассисене пула тата та шӑпрахскер, ахлату, туратсен чӑштӑртатӑвӗ, кӑвайт ҫатӑртатӑвӗ, кайӑк кӗскен кӑшкӑрни е инҫетри шыв сиккин ултавлӑ ҫывӑх пӑшӑлтатӑвӗ — ҫаксем пурте вӑрттӑн тунсӑхпа, ҫут ҫанталӑк — хурланчӑк туйӑм-сисӗм амӑшӗ — пек аслӑ сӗлкӗшпе тулсах ларнӑ.

Запах сухой травы, дыма, сырости низин, тишина, еще более тихая от сонных звуков пустыни, дающей вздохи, шелест ветвей, треск костра, короткий вскрик птицы или обманчиво близкий лепет далекого водопада, — все было полно тайной грусти, величавой, как сама природа — мать ощущений печальных.

II // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 49–57 с.

Ҫеҫен хирӗн капмар каҫӗ тӗрлӗ тӗслӗ ҫӑлтӑрсемпе йӑлтӑртатать; вӗсем пысӑк — сехӗрленӳпе илемлӗх ҫине тӑрӑннӑ куҫсем тейӗн.

Огромная ночь пустыни сияла цветными звездами, большими, как глаза на ужас и красоту.

II // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 49–57 с.

«Хаяр хӑвӑрт утуҫӑ» — ҫеҫен хирӗн континент ҫилӗ.

«Бешеный скороход» — континентальный ветер степей.

I // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 49–57 с.

Унӑн куҫӗ уҫӑлас тӑк — вӑл ешӗл ҫеҫен хирӗн ҫап-ҫутӑ кӑнтӑрлипе, хӑйӗн ҫийӗнче вара сарӑрах шыв витӗр йӑлтӑртатакан тӳпен сип-симӗссӗн ҫиҫекен чаршавӗпе киленейӗччӗ.

Если бы она прозрела, то увидела бы яркий полдень зеленой степи и над собой — изумрудно сверкающий покров неба, блестящего сквозь желтоватую воду.

Йӑр-йӑр // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 10–14 с.

Поездсем ҫеҫен хирӗн пӗр хӗрринчен пуҫласа тепӗр хӗррине ҫитиччен тӑсӑлнӑ.

Поезда растянулись от края до края степи.

1 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Ӑна тӑшмансем тата ӑнланайман историксем каланӑ пек «чакакан генерал» мар, ҫапӑҫу хирӗн тулашӗнче стратегиллӗ маневр туса, оборонӑран наступление куҫса, тӑшманӑн ҫӗнтермелли пур майсем пулнӑ вӑхӑтрах, ӑна аркатса тӑкакан полководец пулнӑ вӑл.

Не «генерал ретирад», как это пытались изобразить враги или не понявшие его историки, а полководец, сущностью искусства которого был широкий стратегический маневр вне поля боя, переход от обороны к наступлению и разгром противника в то время, когда все данные для успеха были на стороне неприятеля.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Хирӗн тепӗр вӗҫӗнче, Горки сӑрчӗ патӗнчи команднӑй пунктра, Кутузов ларнӑ.

На другом конце поля, на командном пункте у Горицкой высоты, сидел Кутузов.

III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Аустерлиц хирӗн тепӗр вӗҫӗнче, хӑйӗн маршалӗсем хушшинче Наполеон тӑнӑ.

На другом конце Аустерлицкого поля, окруженный маршалами, стоял Наполеон.

VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.