Поиск

Шырав ĕçĕ:

тӑрӑх сăмах пирĕн базăра пур.

тӑрӑх (тĕпĕ: тӑрӑх) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Чӑннипе каласан, ӑшӑ тӑрӑхӗсем хушшинче паллӑ чикӗсем ҫук: шӑрӑх тӑрӑх майӗпе вӑтам тӑрӑх пулса каять, вӑтам тӑрӑхсем сивӗ тӑрӑх пулса каяҫҫӗ.
На самом деле между тепловыми поясами нет резкой границы. Жаркий пояс постепенно переходит в умеренные пояса, а умеренные пояса постепенно переходят в холодные.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

«Ҫав шая хула, ял поселенийӗсем тӑрӑх асӑннӑ муниципалитет пӗрлӗхӗсен тӗсӗсем валли туса хатӗрленӗ, вӑл хула, ял поселенийӗсен шутласа палӑртнӑ налук тупӑшӗсене, куҫарса памалли хушма нормативсем тӑрӑх кӗнӗ налук тупӑшӗсене шута илмесӗр, танлаштарса тишкерме май паракан пӗрлехи методикӑпа палӑртаҫҫӗ, тата муниципаллӑ районсем (хула округӗсем) тӑрӑх асӑннӑ муниципалитет пӗрлӗхӗсен тӗсӗсем валли туса хатӗрленӗ, муниципаллӑ районсен (хула округӗсен) шутласа палӑртнӑ налук тупӑшӗсене, куҫарса памалли хушма нормативсем тӑрӑх кӗнӗ налук тупӑшӗсене шута илмесӗр, танлаштарса тишкерме май паракан пӗрлехи методикӑпа палӑртаҫҫӗ, тата ӑна хула, ял поселенийӗсем тата тивӗҫлӗн Чӑваш Республикинчи муниципаллӑ районсем (хула округӗсем) тӑрӑх пӗр ҫын пуҫне шутланӑ вӑтам шайран 1,3-хут сахалрах виҫепе палӑртма юрамасть.»;
«Указанный уровень определяется по городским, сельским поселениям по единой для указанных видов муниципальных образований методике, обеспечивающей сопоставимость расчетных налоговых доходов городских, сельских поселений без учета налоговых доходов по дополнительным нормативам отчислений, и по муниципальным районам (городским округам) по единой для указанных видов муниципальных образований методике, обеспечивающей сопоставимость расчетных налоговых доходов муниципальных районов (городских округов) без учета налоговых доходов по дополнительным нормативам отчислений, и не может быть установлен ниже 1,3-кратного среднего уровня в расчете на одного жителя соответственно по городским, сельским поселениям и соответственно по муниципальным районам (городским округам) Чувашской Республики.»;

Чӑваш Республикин уйрӑм Саккунӗсен акчӗсене улшӑнусем кӗртесси ҫинчен // Михаил Игнатьев. Закон № 87 от 28.11.2019

Кунти чикӗ пысӑк юханшывсемпе пӗчӗк юханшывсен ҫыранӗсем тӑрӑх та, ҫын хӑпарайми ҫӳлӗ, шап-шурӑ юрпа пӗркеннӗ сӑртсем тӑрӑх та, альп улӑхӗсем тӑрӑх та, хӗвелпе йӑлтӑртатса тӑракан ем-ешӗл айлӑмсем тӑрӑх та, тӳремлӗхсен хуп-хура ҫӗрӗ тӑрӑх та, ҫавӑн пекех хуласемпе ялсен ҫумӗпе те иртет.
По берегам рек и речушек, в неприступных горах, укрытых вечными снегами, на альпийских лугах, в зеленых тихих и солнечных долинах, на черных землях равнины, по окраинам городов, по околицам деревень.

1 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Юханшыв ҫийӗн инҫете пӑхсан, чи малтанах хура тӑрӑх куратӑн — ку вӑл леш е чи вӑрман, халлӗхе куҫ урӑх нимӗн те палӑртаймасть-ха, унтан пӗлӗт хӗрри ҫуталать, ҫутӑ тӑрӑхӗ сарӑлнӑҫемӗн сарӑлса пырать, халь акӑ юханшыв та, — ун тӑрӑх инҫете пӑхсан, — хура мар, сӑрӑрах тӗслӗн курӑнать; аякра-аякра пӗчӗк хура пӑнчӑсем шӑваҫҫӗ — кусем шаландӑсемпе пӗчӗк кимӗсем, хура вӑрӑм тӑрӑхсем — сулӑсем; хӑш-пӗр чухне кӗсменсем чӗриклетни, ҫынсем кӑшт сӑмахлани илтӗнет — питӗ шӑп чухне сасӑ шыв ҫийӗн аякка каять; майӗпен-майӗпен шыв ҫийӗ кӑтраланни те курӑнакан пулать, ҫакӑн тӑрӑх ку тӗлте шыв юххи вӑйлине, вӑл тунката ҫине ҫапӑннине пӗлетӗн, — шыв ҫийӗ ҫавӑнпа кӑтраланать; унтан юханшыв ҫийӗн тӗтре йӑсӑрланма тытӑнать; хӗвелтухӑҫӗнче пӗлӗт хӗрелет, юханшыва та хӗрлӗ тӗс ҫапать, леш ҫыранра мӗн пурри те йӑлтах курӑнать ӗнтӗ — авӑ, вӑрман хӗрринче пӗчӗк йывӑҫ ҫурт ларать, йывӑҫ складне хураллакан пурӑнать пулас унта, ҫуртне алапаш тукаланӑ, пӗренесем хушшинчи шӑтӑксенчен кушак та кӗме пултарать; кӗҫех лӑпкӑ ҫил тухать, вӑл пит-куҫа уҫӑлтарса вӗрет, вӑрман шӑршипе чечек шӑрши илсе килет, хӑш-пӗр чух япӑх шӑршӑ та килкелет, мӗншӗн тесен ҫыран хӗрринче ҫӗрӗк пулӑ купи выртать, унтан усал шӑршӑ сарӑлать; кӗҫех ҫутӑ кун пуҫланать, тавралӑх йӑлтӑр кулӑпа ҫиҫет тейӗн — хӗвел тухрӗ, кайӑксем юрласа ячӗҫ.
Первое, что видишь, если смотреть вдаль над рекой, — это темная полоса: лес на другой стороне реки, а больше сначала ничего не разберешь; потом светлеет край неба, а там светлая полоска расплывается все шире и шире, и река, если смотреть вдаль, уже не черная, а серая; видишь, как далеко-далеко плывут по ней небольшие черные пятна — это шаланды и всякие другие суда, и длинные черные полосы — это плоты; иногда слышится скрип весел в уключинах или неясный говор, — когда так тихо, звук доносится издалека; мало-помалу становится видна и рябь на воде, и по этой ряби узнаешь, что тут быстрое течение разбивается о корягу, оттого в этом месте и рябит; потом видишь, как клубится туман над водой, краснеет небо на востоке, краснеет река, и можно уже разглядеть далеко-далеко, на том берегу, бревенчатый домик на опушке леса, — должно быть, сторожка при лесном складе, а сколочен домик кое-как, щели такие, что кошка пролезет; потом поднимается мягкий ветерок и веет тебе в лицо прохладой и свежестью и запахом леса и цветов, а иногда и кое-чем похуже, потому что на берегу валяется дохлая рыба, и от нее здорово несет тухлятиной; а вот и светлый день, и всё вокруг словно смеется на солнце, и певчие птицы заливаются вовсю!

Вунтӑххӑрмӗш сыпӑк // Асклида Соколова. Твен М. Гекльберри Финн темтепӗр курса ҫӳрени. Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1985. — 328 с.

47. Тилҫе чирӗ тумтир ҫинче пулсассӑн, ҫӑм тумтир ҫинче е йӗтӗн тумтир ҫинче, 48. е йӗтӗн ҫиппинчен, е ҫӑм ҫиппинчен тунӑ кумӑ ҫинче е ураҫӑ ҫинче пулсассӑн, е тата сӑран ҫинче, е сӑранран тунӑ пӗр-пӗр япала ҫинче пулсассӑн, 49. тумтир ҫинчи е сӑран ҫинчи, е кумӑ ҫинчи, е ураҫӑ ҫинчи, е пӗр-пӗр сӑран япала ҫинчи пӑнчӑ симӗсрех е хӗрлӗрех пулсассӑн, ку — тилҫе чирӗ: ӑна священника кӑтартмалла; 50. священник чире тӗрӗслесе пӑхӗ те чир лекнӗ япалана ҫичӗ куна хупса хурӗ; 51. ҫиччӗмӗш кунне священник чир ернӗ япалана тепӗр хут тӗрӗслесе пӑхӗ, эхер те чирӗ тумтир тӑрӑх е кумӑ тӑрӑх, е ураҫӑ тӑрӑх, е сӑран тӑрӑх, е сӑранран тунӑ пӗр-пӗр япала тӑрӑх сарӑлнӑ пулсассӑн, ку — ҫиекен тилҫе, таса мар чир; 52. священникӑн ҫав тумтире е куммине, е ҫӑмран, е йӗтӗнрен тунӑ ураҫҫине, е чир ернӗ кирек мӗнле сӑран япалана та ҫунтарса ямалла, мӗншӗн тесессӗн ку — ҫиекен тилҫе: ӑна вут-ҫулӑм ҫинче ҫунтарса ямалла.
47. Если язва проказы будет на одежде, на одежде шерстяной, или на одежде льняной, 48. или на основе, или на утоке из льна или шерсти, или на коже, или на каком-нибудь изделии кожаном, 49. и пятно будет зеленоватое или красноватое на одежде, или на коже, или на основе, или на утоке, или на какой-нибудь кожаной вещи, - то это язва проказы: должно показать ее священнику; 50. священник осмотрит язву и заключит зараженное язвою на семь дней; 51. в седьмой день осмотрит священник зараженное, и если язва распространилась по одежде, или по основе, или по утоку, или по коже, или по какому-либо изделию, сделанному из кожи, то это проказа едкая, язва нечистая; 52. он должен сжечь одежду, или основу, или уток шерстяной или льняной, или какую бы то ни было кожаную вещь, на которой будет язва, ибо это проказа едкая: должно сжечь на огне.

Лев 13 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Сивӗ тӑрӑхсемпе шӑрӑх тӑрӑхсем хушшинче икӗ вӑтам тӑрӑх пур: ҫурҫӗрти тата кӑнтӑрти вӑтам тӑрӑхсем.
Между холодными и жаркими поясами находятся два умеренных пояса — северный и южный.

Кӑнтӑрпа хӗвелтухӑҫри вокзалӑн ҫулӗсем ҫинче ларакан Сталин вагонӗ организациленӗ вӑя хӑваласа тӑракан чӗре вырӑнне пулса тӑрать, ку вӑя вӑл — учрежденисемлӗ, заводсемлӗ, пристаньсемлӗ хулан пур кукӑр-макӑрӗсем тӑрӑх тата полксем, бригадӑсем, дивизисем формӑлакан мӗнпур фронтсем тӑрӑх хистесе хӑвалать, унта пӗтӗм аслӑ округ тӑрӑх ҫар комиссарӗсем митингсем пуха-пуха революци задачисем ҫинчен ӑнлантарса панӑ; ялсем, станицӑсем, хуторсем тӑрӑх агитаторсемпе продотрядсем чухӑнсене тата вӑтам хресченсене пуҫтарса, вӗсене кулак хирӗҫӗвне ҫӗмӗрес ӗҫе мобилизациленӗ.
Вагон Сталина на путях юго-восточного вокзала был тем сердцем, которое гнало организованную волю по всем извилинам города, с учреждениями, заводами и пристанями, по всему фронту, где формировались полки, бригады и дивизии и на митингах военные комиссары разъясняли задачи революции по всему огромному округу, где агитаторы и продотряды митинговали по селам, станицам и хуторам, мобилизуя беднейшее и среднее крестьянство и ломая кулацкое сопротивление.

8 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Манран сылтӑмалла, пысӑках мар сӑрт хыҫӗнче, Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ пуҫланнӑ ҫул лартнӑ вӑрман тӑрӑхӗн тӑрри курӑнать; сулахайра, пӗр виҫҫӗр метрта, — «Комсомолецсен тӑрӑхӗ», вӑл пӗтӗмпе те ҫичӗ ҫулта кӑна-ха, унтан хир тарӑх леререх кайсан вӑрман тӑрӑхӗсен тӑваткалӗсем курӑнаҫҫӗ; вӗсем, нумай йышлӑ ҫемьери ачасем пек, пусма евӗр ӳсеҫҫӗ; кунта кашни ҫулах пӗрер тӑрӑх хутшӑнса пынӑ, анчах пӗтӗмпе ҫӗр гектар таран пухӑннӑ ӗнтӗ.
Справа от меня, за пригорком, видны верхушки лесополосы, посаженной в год начала Великой Отечественной войны; слева, метрах в трехстах, — «Комсомольская», этой всего только семь лет; а дальше по полю видны квадраты лесных полос; они, как дети в многодетной семье, растут лесенкой: каждый год прибавлялось по одной полосе, а набралось уже до сотни гектаров.

Гришка Хват // Леонид Агаков. Троепольский, Г. Н. (1905-1995). Вунҫиччӗмӗш Прохор тата ыттисем: (агроном ҫырса пынисем). [Л. Я. Агаков куҫарнӑ]. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 132 с. — 18–40 с.

Мускава Мересьев ку таранччен журналсемпе хаҫатсенчи фотографисем тӑрӑх, кӗнекесем тӑрӑх, кунта килсе курнӑ ҫынсен калавӗсем тӑрӑх, ҫурҫӗр вӑхӑтӗнче Кремль ҫинчи сехет вӑрӑммӑн янратса ҫапни тарӑх, кунта демонстрацисен ҫӗр тӗрлӗ хаваслӑ шавне радиопа итленӗ тӑрӑх ҫеҫ пӗлнӗ.
До сих пор Мересьев знал столицу по фотографиям в журналах и газетах, по книгам, по рассказам тех, кто побывал в ней, по протяжному звону старинных курантов в полночь, проносящемуся над засыпающим миром, по пестрому и яркому шуму демонстраций, бушевавшему в радиорепродукторе.

1 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

38-39. Унтан Гирсон ывӑлӗсене пуху чатӑрӗнче ӗҫлесе тӑма ӗҫе юрӑхлисене пурне те, вӑтӑр ҫулхисенчен пуҫласа аллӑ ҫула ҫитнисем таран, хӑйсен ӑрӑвӗсем тӑрӑх, хӑйсен килӗ-йышӗ тӑрӑх шутласа тухнӑ; 40. вара, вӗсене хӑйсен ӑрӑвӗсем тӑрӑх, хӑйсен килӗ-йышӗ тӑрӑх шутласа тухсассӑн, икӗ пин те ултҫӗр вӑтӑр ҫын пулнӑ: 41. ҫаксем — Гирсон ывӑлӗсен ӑрӑвӗсен шутне кӗнисем, пурте пуху чатӑрӗ таврашӗнче ӗҫлесе тӑракансем; Ҫӳлхуҫа хушнипе вӗсене Моисейпе Аарон шута илсе тухнӑ.
38. И исчислены сыны Гирсона по родам их и по семействам их, 39. от тридцати лет и выше до пятидесяти лет, все способные к службе, для работ в скинии собрания; 40. и было исчислено по родам их, по семействам их, две тысячи шестьсот тридцать: 41. это - исчисленные из родов сынов Гирсона, все служащие при скинии собрания, которых исчислил Моисей и Аарон, по повелению Господню.

Йыш 4 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

42. Неффалим ывӑлӗсене хӑйсен йӑхӗсем тӑрӑх, хӑйсен ӑрӑвӗсем тӑрӑх, хӑйсен килӗ-йышӗ тӑрӑх, ячӗсен шучӗ тӑрӑх шутласа тухнӑ; [пур арҫынна пӗтӗмпе] шутласа тухсассӑн, ҫирӗм ҫулхисенчен пуҫласа унтан аслӑраххисем, вӑрҫа юрӑхлисем, 43. Неффалим кӑкӗнче аллӑ виҫӗ пин те тӑватҫӗр ҫын пулнӑ.
42. Сынов Неффалима по родам их, по племенам их, по семействам их, по числу имен [их, поголовно, всех мужеского пола], от двадцати лет и выше, всех годных для войны, 43. исчислено в колене Неффалимовом пятьдесят три тысячи четыреста.