Корпус чувашского языка

Поиск

Шырав ĕçĕ:

Тунӑ (тĕпĕ: ту) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Экваторӑн икӗ енӗпе икӗ ункӑ тунӑ, вӗсенчен пӗрне ҫурҫӗр тропикӗ, теприне кӑнтӑр тропикӗ теҫҫӗ.

По обе стороны экватора проведены два круга, которые называют тропиками — северным и южным.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Чиркӳ сучӗ ӑна вут ҫинче ҫунтарса вӗлермелле тунӑ.

Церковный суд приговорил его к смерти на костре.

Чиркӳ наукӑна хирӗҫ пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кӑнтӑрти ҫурчӑмӑрӗнче паллӑ тунӑ точка апла мар, вӑл ҫутӑра нумайтарах тӑрать.

Точка, помеченная в южном полушарии, наоборот, будет большую часть времени освещена.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кӑнтӑрти полушаринче паллӑ тунӑ вырӑн ҫав вӑхӑтра мӗлке ӑшӗнче ытларах пулать.

Место, обозначенное в южном полушарии, в это время большую часть времени находится в тени.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Полушарисен картти ҫинче те ҫурҫӗртен кӑнтӑралла, хӗвеланӑҫӗнчен хӗвелтухӑҫнелле линисем тунӑ.

На карте полушарий, как и на глобусе, проведены линии с севера на юг и с запада на восток.

Ҫӗр чӑмӑрӗн картти // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пирӗн халӗ ҫӗр чӑмӑрне тӗрӗс, тӗпле ӳкерсе тунӑ картӑсем пур.

Мы имеем теперь подробные и правильные карты земного шара.

Ҫӗр чӑмӑрӗн картти // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫынсем ҫыран хӗррисене епле куҫ кӑтартнӑ, ҫавӑн пек ӳкернӗ, юханшывсене, тусене, хуласене паллӑ тунӑ.

Люди на глаз зарисовывали очертания берегов, намечали реки, горы и города.

Ҫӗр чӑмӑрӗн картти // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тимӗртен тунӑ япаласемшӗн, ахаль материсемшӗн, йӳнӗ тӑракан капӑр-капӑршӑн вӑл темӗн чухлӗ ылтӑн, хаклӑ тӑракан йывӑҫ ҫимӗҫӗсем, апат-ҫимӗҫ продукчӗсем нумай туяннӑ.

За железные изделия, за простые ткани и дешевые украшения он получил много золота, дорогих плодов, продуктов для питания.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем тумтир тӑхӑнман, кил-ҫурчӗсене йывӑҫ турачӗпе ҫулҫӑран тунӑ, вӑрҫӑ хатӗрӗсем вӗсен сӑнӑсемпе ухӑсем пулнӑ.

Они не носили одежды, жилища строили из ветвей и листьев, были вооружены стрелами и копьями.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл вӑхӑтра тӗрлӗ ҫӗрти купецсем Индипе тата Азипе Австралия хушшинче выртакан утравсемпе суту-илӳ тунӑ.

В то время купцы разных стран Европы торговали с Индией и с островами, расположенными между Азией и Австралией.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эсир куратӑр: кунта пӗр талккӑша кӑвак тӗспе тунӑ.

Вы видите здесь пространство, покрытое голубой краской.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫийӗнче ҫиелте мӗн пур // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Шыв хупласа тӑракан вырӑнсене кӑвак тӗслӗ, сенкер тӗслӗ тунӑ; ҫӗре, урӑхла каласан — типҫӗре симӗс тӗслӗ, сарӑ тӗслӗ, хӑмӑр тӗслӗ ӳкернӗ.

Синим и голубым цветом обозначено пространство, покрытое водой, зеленым, желтым и коричневым — земля, или, как говорят, суша.

Глобус // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Глобусӑн ҫийне географи картти пекех тӗрлӗ тӗслӗ тунӑ.

Поверхность глобуса раскрашена так же, как и географическая карта.

Глобус // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр «виҫӗ кит» ҫинче тытӑнса тӑрать тесе юмахсем тунӑ, тепӗр ҫӗрте тата ҫӗр «слонсем ҫинче», «пысӑк тимӗр шапа ҫинче тытӑнса тӑрать тенӗ.

Создавались сказки, что земля держится «на трех китах»; в других местах говорили — «на слонах», «на большой черепахе».

Авал ҫынсем ҫӗре мӗнле тесе шутланӑ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑш-хӑш тӗлте ССР Союзӗн карттине тӗксӗм-сарӑ тӗслӗ тунӑ.

В некоторых местах карта СССР закрашена желтым цветом.

ССР Союзӗн ҫӗр ҫийӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эсир куратӑр: унӑн чи пысӑк пайне симӗс тӗслӗ тунӑ.

Вы видите, что большая часть ее закрашена в зеленый цвет.

ССР Союзӗн ҫӗр ҫийӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пысӑк талккӑшсене карта ҫинче симӗс тӗслӗ, тӗксӗм-сарӑ тӗслӗ, сарӑ тӗслӗ тунӑ.

Большие пространства на карте окрашены зеленым, желтым или темножелтым цветом.

Ҫӗршыв ҫийне карта ҫине епле ӳкереҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Географи карттине те ҫав тӗслех тунӑ (ССР Союзӗн картти ҫине пӑхӑр).

В такие же цвета окрашена и географическая карта. (Посмотрите на карту СССР).

Ҫӗршыв ҫийне карта ҫине епле ӳкереҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир пӗлетпӗр: топографи планӗ ҫинче айлӑм вырӑнсене симӗс тӗслӗ тунӑ, ҫӳллӗ вырӑнсене сарӑ тата ҫутӑ-сарӑ тунӑ.

Мы уже знаем, что на топографическом плане низкие места окрашены в зеленый цвет, а высокие — в желтый и темножелтый.

Ҫӗршыв ҫийне карта ҫине епле ӳкереҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

3. Тунӑ паллӑсем тӑрӑх Хура шыв пуҫӗнче мӗнле вырӑнне пӗлӗр.

3. Определите, какая местность у истока реки Черной?

Пӗчӗк ҫырма // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Страницы:

Сайт:

 

Статистика

...подробней